W 1989 roku powstał mój pierwszy profesjonalny program - wspomagał tworzenie dziurkowanej taśmy na obrabiarkę sterowaną numerycznie. Pierwsza wersja powstała w archaicznym języku BASIC, a potem w nowoczesnym PASCALu. Program działał w trybie tekstowym (o myszce i okienkach jeszcze wtedy komputerom się nie śniło) i składał się prawie z 2000 wierszy kodu i 35000 znaków, kilkunastostronicowej instrukcji obsługi i miał zaimplementowane ponad 30 różnych funkcji związanych z wierceniem dziur.
Rok 1989 – świeżo upieczony magister inżynier, wydziału Metali Nieżelaznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie znalazł pracę w Tarnowskich Zakładach Mechanicznych. Mógł pracować w zawodzie, którego przez kilka lat pilnie się uczył i być może dokonał by wielu ważnych odkryć, wolał jednak zostać informatykiem - programistą. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności w zakładzie brakowało również i informatyków, i dlatego zostałem zatrudniony w dziale głównego technologa na stanowisku programista obrabiarek sterowanych numerycznie, z pensją mniejszą niż gaża sprzątaczki. Na szczęście nie programowałem obrabiarek, ale pisałem programy, które wspomagały inżynierów tam zatrudnionych, w pisaniu tych programów na obrabiarki. Same obrabiarki widziałem tylko i na szczęście z daleka.
Na pierwszy ogień poszła obrabiarka, która tylko wierciła, ale programowało się ją ręcznie i, jak należy się domyślać, było to żmudne, pracochłonne i długotrwałe. Pierwsza wersja programu powstała, została przetestowana i wdrożona w ciągu miesiąca. Trzeba tu koniecznie dodać, że napisana została w archaicznym dzisiaj języku BASIC, ale za to na super (wtedy) sprzęcie firmy Olivetti z twardym dyskiem (20 MB) i kolorowym monitorem (16 kolorów) o rozdzielczości 640x480 pikseli. Cały zestaw uzupełniała drukarka igłowa i dziurkarka, która wytwarzała specjalne taśmy z programem na obrabiarki. Trzeba tu dodać, że na taki sprzęt obowiązywało jeszcze embargo, które nie pozwalało polskim firmom i osobom prywatnym na kupowanie i wwożenie do Polski komputerów. Na szczęście wojskowe Zakłady Mechaniczne były pod tym względem wyjątkiem.
Przez kilka kolejnych miesięcy program był udoskonalany i pewnie by pozostał w takiej wersji, ale na szczęście zostałem powołany do odbycia półrocznej służby wojskowej. Przez te pół roku wynudziłem się straszliwie i żeby nie popaść w totalny marazm rozpocząłem naukę nowego języka programowania. Był to Pascal, który w tym czasie świecił na świecie swoją szybkością, a w Polsce był szczególnie lubiany ze względu na mnogość pirackich kopii.
Jak wyglądała ta nauka? Kupiłem jakąś książkę. Poczytałem co nieco, wykonałem mnóstwo notatek, zacząłem pisać w notesie jakieś mini programy i… nie było w jednostce ani jednego komputera, do przetestowania świeżo zdobytej wiedzy. Po miesiącu takiej męki stwierdziłem, że mam na tyle opanowaną teorię i że wiem jak działa komputer… więc zacząłem pisać program na tarnowskiego DECKLA w zeszycie i uruchamiać go w „głowie”, wyobrażając sobie, jak to będzie działało na prawdziwym komputerze. W ten sposób napisałem cały program! Po powrocie z wojska wpisałem go do komputera, coś tam wypoprawiałem i o dziwo - program działał!
Program DECKEL, wraz z dodatkowymi modułami (zabezpieczenie i obsługa animowanych okienek) liczy około 2000 wierszy kodu. Program działa w trybie tekstowym – oznacza to, że na ekran podzielony jest na 80 kolumn i 25 wierszy, a w każdym z 2000 pól można wyświetlić literę lub cyfrę. O windowsowych okienek nikt rozsądny jeszcze wtedy nie instalował. Dodatkowo napisałem kilkunastostronicową instrukcję obsługi z opisem wszystkich funkcji i możliwości programu.
Program był zabezpieczony przed nielegalnym kopiowaniem. Co prawda nie podejrzewam by ktoś chciał program ukraść, ale wprawiałem się wtedy w wymyślaniu zabezpieczeń. W największym skrócie: program sprawdzał, czy w odpowidnim miejscu na dysku znajduje się specjalnie spreparowany plik.
Co program potrafi dodatkowego?
- Program jest zabezpieczony przed nielegalnym kopiowaniem
- Program próbuje wyłapywać wszelakie błędy popełniane przez użytkownika.
- Wprowadzono autozapis.
- Mamy możliwość zdefiniowania w pliku tekstowym podstawowej konfiguracji i ustawień.
- Zaimplementowano około 30 funkcji uruchamianych z menu lub skrótami klawiszowymi
- Użytkownik ma możliwość definiowania tzw. „cykli” – takie dzisiejsze makropolecenie
- Wytworzony dla obrabiarki zestaw instrukcji może być wydrukowany na podłączonej do komputera dziurkarce, zwykłej drukarce.
- Programy dla obrabiarki mogą być zapisywane i odczytywane z dysku
- Można dokonać konwersi programów dla obrabiarki pomiędzy pierwszą a drugą wersją programu.
Fragment kodu źródłowego
function lancuch(dlug:byte):string; {odczytanie z klawiatury ciagu znakow}
var znak:char; x,y,poz:byte;
bufor:array[1..80] of char;
procedure wprawo;
begin if poz1 then poz:=poz-1 end;
begin
poz:=1;for x:=1 to dlug do bufor[x]:=#32;
x:=wherex;y:=wherey;
repeat
while keypressed do znak:=readkey;
gotoxy(x+poz,y);{write('_');}
znak:=readkey;
case znak of
#27:lancuch:=#32;
#32..#255:begin
znak:=upcase(znak);
bufor[poz]:=znak;
gotoxy(x+poz,y);write(znak);
wprawo
end;
#13:lancuch:=copy(bufor,1,poz-1);
#8:begin
wlewo;
bufor[poz]:=#32;
gotoxy(x+poz,y);write(' ')
end
end;
until (znak=#13) or (znak=#27)
end;
procedure wysw_linie (nwn,jak:byte);
var i,nw1:byte;d:string[8];
nb1:0..999;
begin
l:=f;nw1:=tryb-ile_wierszy+nwn;nb1:=nb-nw+nwn;
gotoxy(1,nw1);for i:= 1 to 16 do l[i]:=tabb[nb1,i];
if (tabb[nb1,16]='1') and (tabb[nb1,13]<>'9') then l[19]:='R';
if jak=1 then
begin
cala_linia(nb1);
gotoxy(wherex,63);
str((tabl[nb1,t]-tabl[(nb1-1),t]):8:2,d);
for i:=1 to 8 do l[i+63]:=d[i];
kolor(podr,pods)
end
else
begin
case fl of
9:cala_linia (nb1);
1,3:begin
case kl of
1,2:do_linii (x,nb1);
3,4:do_linii (y,nb1);
5,6:do_linii (z,nb1);
7,8:do_linii (c,nb1)
end;
do_linii (t,nb1)
end;
7,8:do_linii(t,nb1)
end;
kolor(ekrt,ekrl)
end;
write(l)
end;
procedure na_segmenty;
var w:array[5..16] of byte; i:byte; j:integer;
begin
for i:=5 to 16 do
if tabb[nb,i] in [#48..#57] then val(tabb[nb,i],w[i],j);
kl:=w[5];kb:=tabb[nb,5];
wl:=w[7]*100+w[8]*10+w[9]+w[10]*0.1+w[11]*0.01;
if (kl=7) or (kl=8) then wl:=wl/10;
wb:=tabb[nb,7]+tabb[nb,8]+tabb[nb,9]+tabb[nb,10]+tabb[nb,11];
pl:=w[13]*10+w[14];
fl:=w[16];fb:=tabb[nb,16];
if (kl=2) or (kl=4) or (kl=6) or (kl=8) then wl:=-wl
end;
function czas:real;
var cz:real;
begin
na_segmenty;
if ((pl=99) or (pl=0)) then cz:=500 else cz:=czasy[pl];
if ((fl=1) or (fl=3))
then
if wl<>0 then cz:= (wl/cz)*60
else cz:= tkorekcji;
case fl of
7:cz:=tobrotow;
8:cz:=tpomiaru;
9:cz:=tzmianynarz
end;
czas:=abs(cz/60)
end;
procedure w_gore; forward;
procedure nowe_wsp;
var w:wartosci;
begin
case fl of
9:begin
if tabl[nb,n]=0 then begin zmiana_narzedzia; w_gore end;
tabl[nb,gl]:=(tabl[nb-1,gl]+tabl[nb-1,n])-tabl[nb,n];
tabl[nb,x]:=tabl[nb-1,x];
if gl=y then tabl[nb,z]:=tabl[nb-1,z]
else tabl[nb,y]:=tabl[nb-1,y];
tabl[nb,c]:=tabl[nb-1,c];
end;
2,5,7,8:for w:=x to n do tabl[nb,w]:=tabl[nb-1,w];
1,3:begin
for w:=x to n do tabl[nb,w]:=tabl[nb-1,w];
case kl of
1,2: tabl[nb,x]:=tabl[nb-1,x]+wl;
3,4: tabl[nb,y]:=tabl[nb-1,y]+wl;
5,6: tabl[nb,z]:=tabl[nb-1,z]+wl;
7,8: begin
tabl[nb,c]:=tabl[nb-1,c]+wl;
if abs(tabl[nb,c])=360 then tabl[nb,c]:=0
end
end
end;
end;
tabl[nb,t]:=tabl[nb-1,t]+czas
end;
procedure w_prawo;
begin if pwb5 then pwb:=pwb-1 else pwb:=16 end;
procedure w_gore;
var nw1:byte;
begin na_segmenty;
if nw>1 then begin wysw_linie(nw,0); nw:=nw-1;nb:=nb-1 end
else if nb>1 then
begin wysw_linie(1,0);
nb:=nb-1;nw1:=tryb-ile_wierszy+1;
gotoxy(1,nw1-1);insline;
gotoxy(1,tryb+1);clreol;
end;
wysw_linie(nw,1)
end;
procedure w_dol;
var nw1:byte;
begin
if nbnb_max then nb_max:=nb;
if nb>nb_max1 then nb_max1:=nb;
if nb_max1>=poziom then
begin zapis_kontrolny:=true;save;zapis_kontrolny:=false;
poziom:=poziom+poziom_zapisu
end;
end
end;
